Europese Parlementsverkiezingen 101

Eind mei gaan we weer naar de stembussen voor de Europese Parlementsverkiezingen. En omdat ik net als bij de Provinciale statenverkiezingen geen goed overzicht had waar we nou op stemmen, besloot ik zelf maar een overzicht te schrijven. Waarvoor stemmen we, wat kun je kiezen en wat is het Europees Parlement eigenlijk?

Het Europese Parlement

Het Europese Parlement (EP, soms ook wel Europarlement genoemd) is het enige gekozen orgaan van de Europese Unie. Waar dit EP vroeger alleen adviesorgaan was, heeft het inmiddels echter veel wetgevende bevoegdheden. Zoals hebben ze bijvoorbeeld invloed op wetgeving over landbouw, voedselveiligheid, milieu en de begroting. Aardig belangrijk dus om te stemmen op iets wat jij belangrijk vindt. Net als in mijn vorige overzicht over de Provinciale staten, is het Europese systeem ook weer niet gemakkelijk. Ik maakte een overzicht:

Wordt er niet makkelijker op he 😉 Ik leg uit (of doe een poging):

De Europese Unie bestaat uit vier onderdelen: De Europese Commissie, De Europese Raad, het Europese Parlement en de Raad van de Europese Unie.

Het Europese parlement en de Raad van de EU

Het Europese Parlement en de Raad van de Europese Unie zijn samen verantwoordelijk voor het aannemen, wijzigen en verwerpen van wetsvoorstellen. Ook controleren zij de Europese begroting en moeten zij die goedkeuren. Flinke verantwoordelijkheid dus. De wetsvoorstellen zelf worden echter opgesteld door de Europese Commissie, een commissie die niet (direct) door de burgers wordt gekozen.

De Europese Commissie

De Europese Commissie is het uitvoerende orgaan van de EU. Zij dienen dus nieuwe wetsvoorstellen in, beheren de begroting en houden toezicht over het Europese recht. Ook controleren zij of elk land zich aan de Europese regels houdt en zijn zij het gezicht van de EU. De leden van de Europese Commissie (het zijn er 28 – voor elke lidstaat één) worden gekozen door Europese Raad. De Europese Raad bestaat weer uit alle 28 politieke hoofden van Europa, voor Nederland dus nu Mark Rutte. De voorgestelde leden worden daarna goedgekeurd door het Europese Parlement. In die zin heeft het door ons gekozen Europese Parlement dus ook wel een vinger in de pap in het uitvoerende orgaan (meer een pink).

Het Europees Parlement vs de Raad

Maar wat is dan het verschil tussen het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie, hoor ik je vragen? Nou, het Europees Parlement is gekozen en heeft per land van de EU een x aantal zetels. Inmiddels bestaat de EU uit 28 landen en 751 zetels. De Raad van de EU bestaat uit één vertegenwoordiger van iedere EU-lidstaat op ministerieel niveau. En de samenstelling verandert steeds per onderwerp. Moet er een beslissing worden genomen over landbouw? Dan komen alle 28 ministers van landbouw samen. Moet er een beslissing worden genomen over defensie? Dan komen alle 28 ministers van defensie samen. Je snapt het. De Raad is ook veel kleiner dus en besluit over vergelijkbare onderwerpen als het Europees Parlement. Er zijn ook wel wat specifieke taken, maar daar wil ik nu niet verder op in gaan (wikipedia geeft raad).

Het belangrijkste om te weten is dat als er een wetsvoorstel gedaan wordt door de Europese Commissie, zowel de Raad van de Europese Unie als het Europees Parlement hierover vergaderen en het goedkeuren. Pas als iedereen het eens is, wordt het wetsvoorstel geaccepteerd.

Waar stemmen we dan op?

Goed, na dit college Europese Unie lijkt het me goed om te bespreken waar we dan op stemmen. De leden van het Europees Parlement worden elke 5 jaar gekozen en zitten in het parlement volgens hun politieke fractie. Hoe groot elk land is, bepaalt hoeveel zetels het krijgt. In totaal zijn er de komende verkiezingen 751 zetels en Nederland heeft er 26 (3.5% van het totaal). Wij kiezen dus in Nederland de 26 afgevaardigden die vanuit Nederland naar het EP gaan.

Niet per land maar per politieke voorkeur

Binnen het Europees Parlement zitten de afgevaardigden uit elk land niet bij elkaar volgens nationaliteit, maar samen vormen ze Europese Partijen of fracties. Je kiest dus wel degelijk volgens jouw politieke voorkeur, want er zijn onder andere liberale, christen-democraten en groene partijen. Als wij dus vooral groen stemmen, gaan er vanuit Nederland meer ‘groenen’ in het EP. Als we meer rechts stemmen, dan gaan er meer rechtse politici het EP in.

Er wordt echter geen regering gevormd met een meerderheid, maar alles wordt overlegd in het gehele EP. Om geen totale chaos en uren durende vergaderingen te veroorzaken, vormt het EP wel 20 subcommissies. Elk heeft zijn eigen taak (bijv. een commissie begroting of commissie buitenlandse zaken). Als elke taak van het EP met 751 man uitgevoerd moet worden, gebeurt er namelijk natuurlijk niks 😉

En wat kan ik dan stemmen?

Het overzicht met stemopties voor de Europese Parlementsverkiezingen lijkt erg op onze landelijke partijen. Maar sommige partijen zijn voor het EP samen gegaan of heten anders. Zo is het CDA ook wel ‘de Europese Volkspartij’ en de PvdA noemt zichzelf ook wel de ‘Europese Sociaaldemocraten’. De Christenunie en SGP zijn voor de gelegenheid samen een partij en sommige partijen zijn helemaal nieuw voor me (De Groenen of ‘Volt Nederland’). Naast deze veranderingen zien de lijsten er eigenlijk net uit als anders, en zijn de D66, PVV, Groenlinks en SP ook allemaal van de partij (haha..). Wat me wel opvalt is dat veel van de kandidaten op deze lijsten al in het buitenland wonen. Sommigen in Brussel, maar ik spotte er ook een in New York en een in Shanghai? Lijkt me lastig regeren vanuit daar, maar wellicht zit er een verhuizing in.

En hoe kom je er dan achter wat jij wil stemmen? Well, je kunt natuurlijk debatten kijken op tv, kranten lezen of de websites van partijen van jouw interesse bekijken. Doe een stemwijzer (of klik hier voor een internationale) en praat er ook eens over met vrienden of collega’s. Als je je erin verdiept is politiek eigenlijk best interessant!

Stemmen vanuit het buitenland

Vanuit het buitenland mag je als Nederlander meedoen met de Tweede Kamerverkiezingen en de Europese Parlementsverkiezingen. Ook vanuit Australië mag ik hier dus op het Europese Parlement stemmen, hoe tof! Ik heb mijn stembewijs al binnen en samen met mijn stembiljet gaan deze hier per post naar de politieke hoofdstad van Australië: Canberra. Hier tellen ze alle stemmen van Nederlanders in Australië en tellen die op bij de stemmen in Nederland. Hiervoor moet je je echter wel even inschrijven bij Kiezers buiten Nederland. (Dat is voor deze Europese Parlementsverkiezingen helaas te laat, maar voor de Tweede Kamerverkiezingen volgend jaar ben je nog op tijd!)

Stemmen dus!

Normaal stemmen we in Nederland altijd op woensdag, maar de stembussen voor de Europese Parlementsverkiezingen zijn helaas alleen open op donderdag-zondag. Daarom stemmen we in Nederland op donderdag 23 mei. Persoonlijk vind ik het erg belangrijk om ons stemrecht te gebruiken (en in andere Europese landen is het zelfs verplicht om te stemmen), dus: Ga Stemmen! En als je niet weet wat, stem dan blanco 🙂 Dan telt je stem in ieder geval mee voor de opkomst en laat je zien dat je je burgerrecht belangrijk vindt.

Ga jij stemmen de 23e?